مراقبت های دوران بارداری برای سلامتی مادر و جنین بسیار مهم و حیاتی هستند. در این دوره، نیازهای بدنی و روحی مادر به دلیل تغییر هورمون ها بسیار بالاست و تاثیر مستقیمی بر رشد جنین دارد. بنابراین، مراقبت هایی از جمله مصرف مواد غذایی سالم و مناسب، مراجعه به متخصص زنان و زایمان به صورت منظم، مصرف مکمل های ویتامینی و مواد معدنی، ورزش های مناسب، استراحت کافی و کنترل استرس در این دوران بسیار حائز اهمیت است.
همچنین، مراقبت های دوران بارداری شامل مراقبت های دندانی، مراقبت های پوست و مو و کنترل وزن نیز می شود. این مراقبت ها به طور کلی به جلوگیری از بروز مشکلات جدی در طول بارداری و همچنین حفظ سلامتی مادر و جنین کمک می کند.
دکتر آزاده رستگار متخصص زنان و زایمان در این نوشتار در خصوص مواردی که باید در دوران بارداری به آن ها توجه شود را بیان می کنند، تا همه خانم های که قصد باردار شدن دارند و یا حتی مادرانی که به تازگی حامله شده اند بتوانند از این مطالب استفاده کنند.

چرا مراقبت های بارداری مهم هستند؟

دلیل اهمیت مراقبت های بارداری تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی می باشد. این تغییرات شامل تغییر در سیستم قلب و عروق، سیستم تنفسی، کلیه ها، دستگاه گوارش و سیستم ایمنی می شود. در نتیجه، نیاز به مراقبت های ویژه و دقیق تر در این دوره احساس می شود. مراقبت های بارداری شامل مراقبت های پزشکی، تغذیه مناسب، ورزش مناسب، خواب و استراحت کافی و مراقبت های روانشناختی می شود. این مراقبت ها کمک می کنند تا بانوان بارداری سالم و بدون دغدغه تری را تجربه کنند و خطرات مربوط به بیماری ها و عوارض جانبی را کاهش می دهد. همچنین، مراقبت های بارداری به خوبی می توانند به رشد و سلامت جنین کمک کنند.

چه زمانی باید مراقبت های دوران بارداری شروع شود؟

برای حفظ سلامتی مادر و جنین، مراقبت های دوران بارداری باید از زمان شروع حاملگی آغاز شود. معمولاً بانوان باید حداکثر تا 9 ماه مراقبت ها را انجام دهند. متخصص زنان و زایمان هر سه ماه یکبار بر اساس مراقبت های دوره های بارداری مراقبت های لازم را به مادر توصیه خواهد که معمولا این توصیه ها متفاوت از یکدیگر خواهند بود.

مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه اول

در سه ماهه اول بارداری، مراقبت ها بسیار حائز اهمیت هستند زیرا در این مدت، جنین درحال شکل گیری اولیه می باشد و همچنین ریسک عدم تشکیل درست جنین در این مرحله بسیار بالاست. در این دوره، مادران باید از مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی خودداری کنند و با مصرف مواد غذایی سالم و غنی از ویتامین ها و مواد معدنی، جنین را تغذیه کنند.
همچنین آنها باید از تماس با عوامل محیطی آلوده و مضر خودداری کنند و به شیوه زندگی سالمی پایبند شوند. در این دوره، مادران باید نیازهای بدنی و روحی خود را در نظر بگیرند و استراحت کافی داشته باشند. همچنین رفت و آمد های غیر ضروری را کاهش داده و از استرس و فشارهای ناشی از کار و زندگی روزمره خود دوری کنند. 

مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه دوم

علاوه بر سه ماه اولیه لازم است تمامی روند را در سه ماه دوم اجرا نمایید. در سه ماهه دوم بارداری، بسیاری از تغییرات جسمانی و روانی در مادر ایجاد می شود و بنابراین نیازمندی های خاصی در این مرحله وجود دارد. برخی از مراقبت های مهم در این مدت شامل مراقبت از تغذیه مناسب، ورزش مناسب، استراحت کافی، مراقبت از پوست و مو، مراجعه مرتب به متخصص زنان و زایمان برای بررسی وضعیت مادر و جنین می شود. در سه ماه دوم ممکن است علائمی را تجربه کنید که به شرح زیر می باشد:

• درد در ناحیه کمر، شکم، کشاله ران
• کش آمدن و بزرگ شدن شدن شکم، پستان، ران و باسن
• تیرگی روی منافذ پوست و اطراف نوک سینه ها
• ظاهر شدن لکه هایی در روی پوست صورت مخصوصا در نواحی پیشانی و گونه
• بی حس یا سوزن سوزن شدن دستان 
• خارش در ناحیه شکم، کف دست و کف پا
• تورم روی مچ پا، انگشتان و صورت

مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه سوم

دوران بارداری در سه ماهه سوم مانند سه ماه اولیه از مهمترین و حساس‌ترین دوران بارداری به شمار میرود. در این مرحله، نیازهای بدنی و روحی مادر بیشتر از هر زمان دیگری می باشد. بانوان باید تغذیه سالم و متعادلی داشته باشند، استراحت کافی و از فعالیت‌های ورزشی مناسب برای بارداری بهتر استفاده کنند. در این دوران جنین بزرگ تر شده و نیاز به مراقبت بیشتری دارد.
در طول ویزیت های بارداری در سه ماهه سوم، متخصص زنان و زایمان بسته به وضعیت پزشکی و سلامت جنین ممکن است موارد زیر را بررسی کند:

• وزن مادر
• فشار خون مادر
• درخواست انجام آزمایش ادرار
• موقعیت و رشد جنین
• ارتفاع فوندوس (بالای رحم)
• ضربان قلب جنین

اهمیت رژیم غذایی برای بانوان باردار

ما در طول این مطلب به اهمیت رژیم غذایی در بارداری اشاره های زیادی کردیم. دلیل این اهمیت تأمین تمامی مواد غذایی و مواد مغذی لازم برای رشد و تکامل نوزاد از طریق مادر است. یک رژیم غذایی سالم و تنوع‌ بخش برای مادر می‌تواند به مادر و نوزاد کمک کند تا بهترین رشد و تکامل را در طی دوران بارداری داشته باشند. در این رابطه، مواد غذایی غنی از پروتئین، ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر باید به صورت منظم و کافی در رژیم غذایی مادر حضور داشته باشد. همچنین، مهم است که مادر از مصرف مواد غذایی نامناسب و غیر سالمی مانند غذاهای پرچرب، کافئین زیاد، الکل و استعمال دخانیات خودداری کند. به طور کلی، رژیم غذایی مناسب در دوران بارداری می‌تواند مادر را از مشکلاتی مانند فقدان ویتامین‌ها، کاهش وزن، عدم رشد مناسب نوزاد و حتی مشکلات قلبی و عروقی در آینده محافظت کند.

ورزش در بانوان حامله

انجام فعالیت های ورزشی منظم در دوران بارداری، می تواند به بهبود خواب، کاهش دردهای عضلانی و مفصلی، کنترل وزن، افزایش انعطاف پذیری و قدرت عضلات، بهبود هضم و عملکرد قلبی عروقی و کاهش استرس و افسردگی کمک کند. برای این منظور، بهتر است برنامه ورزشی خود را با مشاوره متخصص زنان و زایمان خود تنظیم کنید و فعالیت هایی که برای شما مناسب هستند را انجام دهید. همچنین، در هنگام ورزش حتما باید به خوبی آب بنوشید و از ورزش های خطرناک و فشار زیاد بر روی شکم خودداری کنید.

رابطه جنسی در دوران بارداری امکان پذیر است؟

رابطه جنسی در دوران بارداری یک موضوعی است که ممکن است برای برخی زوج‌ها چالش‌هایی را به همراه داشته باشد. از یک سو، برخی زوج‌ها ممکن است به خاطر نگرانی‌های مربوط به سلامت جنین و مادر از انجام رابطه جنسی در این دوران خودداری کنند. از سوی دیگر، برخی زوج‌ها ممکن است تجربه رابطه جنسی در دوران بارداری را مهم بدانند و این موضوع کمک می‌کند تا ارتباط زناشویی آن‌ها قوی‌تر شود. با این حال، قبل از اقدام به هرگونه فعالیت جنسی در این دوران، مهم است که زوج‌ها با متخصص خود مشورت کنند و توصیه‌های مربوط به سلامت جنین و مادر را رعایت کنند.

مراجعه به پزشک برای مراقبت های بارداری هر چند وقت یکبار باید انجام شود؟

معمولا این مراجعات به منظور ارزیابی وضعیت سلامتی مادر و جنین، پیشگیری از بروز مشکلات و اطمینان از پیشرفت سالم بارداری انجام می‌شود. همچنین، در مراجعات بارداری می‌توان به سوالات و مشکلات خود اشاره کرده و از پزشک راهنمایی و مشاوره دریافت کرد. به طور کلی، مراجعه به پزشک هر چند ماه یکبار در طول بارداری لازم است تا مادر و جنین در این دوران حساس بهترین مراقبت ها را دریافت کنند.

در طی اولین جلسه ویزیت مراقبت های بارداری زیر نظر متخصص زنان و زایمان چه اتفاقی می افتد؟

در این جلسه، تاریخچه پزشکی و سابقه بارداری بیمار مورد بررسی قرار می‌گیرد. این تاریخچه شامل سابقه بیماری‌های مزمن، عوامل خطرناک برای بارداری، علائم و نشانه‌های بارداری قبلی و اطلاعاتی از جمله نوع زایمان و دوره نقاهت بعد از آن است. علاوه بر این، در این جلسه، بررسی وضعیت عمومی مادر، اندازه‌گیری فشار خون، وزن و قد، بررسی معاینات جسمانی و سونوگرافی نیز انجام می‌شود. 

نتیجه گیری

دوران بارداری یکی از مهم ترین دوران زندگی هر مادری می باشد. دریافت مراقبت های زودرس و منظم قبل از تولد، احتمال داشتن یک بارداری سالم را افزایش می دهد. این مراقبت ها می توانند حتی قبل از بارداری با مراجعه به یک متخصص زنان و زایمان قابل اعتماد شروع شوند.

دکتر آزاده رستگار با سالها تجربه موفق در زمینه جراحی های زیبایی زنان در سراسر تهران و همینطور در شهر قدس در خدمت مراجعین محترم می باشند.